GANDRUNG BANYUWANGI

NONTON GANDRUNG
Oleh: Moh. Syaiful
Gandrung Banyuwangi iku arupo tontonan kesenian kang biasane digelar ring acara hajatan koyoto sunatan, kawinan, Slametan Desa, Pethik Laut lan acara liyan-liyane Kesenian Gandrung iku biasane digelar suwengi mulai jam 7 bengi sampek ngarepaken subuh. Gandrung biasane nggawa panjak kang akehe 5.  Wong lima mau diarani Panjak yoiku wong kang dinggo ngiringi njuget lan nggending nganggo tabuhan, ana Kendang, kempul, gong, bahola, lan kluncing.
Jejer Gandrung
Jejer Gandrung iku arupo komposisi sak tarian kang digawakaken gandrung kanggo mbuka acarane. Ring kono gandrung njuget ambi nggawakaken gending, biasane gending Podho Nonton. Jejer Gandrung iki dikarepaken dadi pembukaan dinggo ngawali pagelarane. Ring Sumitro Hadi salah sijine Penata Tari Banyuwangi Jejer gandrung dikreasi dadi tari lepas kang biso ditarikaken sing ring sakjeroning Gandrung, umpamane ana dayoh pejabat biso disuguhi tari “Jejer Gandrung” kang dijugetaken lare-lare sekolah.
Repenan Gandrung
Sak marine njuget Jejeran ring panggung biasane gandrung mudhun panggung nyalami penonton lan lungguh pareke penonton. Ring kono gandrung ngelayani gending penjaluke penonton.  Sakmarine gending biasane penonton nguweni picis sak ikhlase nyang gandrung, iki kang diarani Tuku Gending.
Pajuan
Pajuan iku gandrung njuget ring panggung ambi penonton. Gandrung biasane di paju ambi wong papat, gentenan pasangan siji-siji sampek wong papat mau uleh kebagian njuget pasangan ambi gandrung. Biasane diiringi ambi gending Embat-embat, Erang-erang, Gurit Mangir, lan gending-gending Liyane.
Seblang Gandrung
Tarian penutup kang biasane dinggo njaluk sepuro nyang kang nduwe gawe  lan penonton. Ring tarian lan gendingan iki gandrung pamitan lan ngucap syukur nyang pengeran ringa anggone ngelaksanakaken penggaweane diweni keselametan lan kesuksesan.

Tugas KD Mahami Gandrung Banyuwangi

Paran bawen kang rika weruhi bab utowo masalah gandrung. Tulisen nganggo boso using kadung diketik nganggo spasi rangkep hurupe Time New roman 12 point, paling sithik 200 kata!

Conto bab lan masalah kang dibahas:
1. Gerak/Tariane
 2. Asal usule
3. Kostum/busanane
4. Pagelarane

KEBO-KEBOAN ALASMALANG

Tradisi Kebo Keboan Alasmalang

Oleh : Moh. SyaifuL

Kebo-keboan Alasmalang iku adat kang dilaksanakaken ana ring Alasmalang kecamatan Singojuruh Kabupaten Banyuwangi. Adat kang dilaksanakaken ana ring jerone ulan Syura iku arupo ucap syukur nyang pengeran mergane Pengeran wis nguweni keselametan nyang tetanduran kabeh. Ucap syukur lan dungo diucapaken ugo kanggo njaluk rejeki ring tahun kang arep teko mugo’o biso slamet maning ulihe panenane.

Asal muasale adat iki dinggo njaluk anane udan mergo lawase sing ana udan ana ring panas kang dawa,  terusane para tani njaluk udan ngganggo adat Kebo-keboan. Tradisi iki kelebu adat kang paling unik ana ring tanah jawa iki,  mergane para tani nganggo pacakan kaya kebo terus ngubengi desa sampek nyang sawah. Ana ring sawah kebo-kebo mau terus gulung kuming ndadi sampek kesusupan roh.

Sakdurunge adat  iku dilaksanakaken, ana ring bengine masyarakat Alasmalang ngias dalan kang arep diliwati Kebo-keboan nganggo sembarang Pala Gumantung (uwoh-uwohan koyo to blimbing, jambu, manggis, lan liya-liyane). Liyane Pala Gumantung ana maning Pala Kependem ( koyo to sabrang, sawi, kentang, buthe, lan liya-liyane. Ana ugo kacang-kacangan, janganan lan sakpinunggale asile tanduran. Tumekane esok masyarakat Alasmalang nggelar kloso ana ring perapatan, sakteruse tumpeng lan Ancak (panganan kang di deleh ring bungkus teko papahe gedhang lan godhong) d i tata ring dalan perapatan. Wong ngumpul ring kana terusane didongani ambi pak modin utawa wong kang dianggep tuwek ring desa kono, sakmarine didongane masyarakat ring kono mangan bareng ana ring perapatan.

Mari dilaksanakaken selametan ring perapatan sakteruse wong-wong tani kang macak kebo-keboan diarak keliling desa ana ugo singkal lan pacul dadi simbole pertanian, sing lali ambi lare perawan ayu kang dipacaki koyo Dewi Sri. Musik Angklung dinggo ngiringi arak-arakan mau. Ring sakdawane dalan Dewi Sri nyebaraken bibit nyang masyarakat , para kebo-kebo mau sakteruse ngawal bibit mau njaga lan nguber sapa baen kang arep ngerebut bibit pari kang disebaraken Dewi Sri. Iki nggambaraken semangate masyarkat Alasmalang anggone mapag tekone udan ambi usum tandur.

Ritual iki sakteruse dilaksanakaken ring sawahan, Kebo-kebo mau padha guyang ring sawah lan nguber sapa baen kang nggudo lan arep njuput bibit pari kang disebar Dewi Sri. Sakteruse ring dino bengine dianakaken kesenian ana Wayang Kulit, Janger, lan liyan-liyane dinggo ngibur masyarakat Alas malang lan sekitare.